Push the button to stop thinking

Αγαπημένε μου Άγιε Βασίλη,

Γνωρίζω καλά πως οι παραγγελίες είναι πολλές γι' αυτό προτρέχω, μπας και καταφέρω κάτι, μιας και πέρυσι με ξέχασες. Απ' όσα μπορώ να θυμηθώ ξέχασες πολλούς, ιδίως εδώ στο νότο. Κρίμα.. και πίστευαν σε σένα. Σου ξαναστέλνω αυτήν την επιστολή για δεύτερη χρονιά, παραποιώντας λίγα απ' τα λόγια μου. Με την διαφορά πως φέτος θα είμαι πιο λιτή πάρα ποτέ. Δεν μπορώ να κάνω και διαφορετικά άλλωστε.

Το ξέρω πως ο απολογισμός της προηγούμενης χρονιάς θα μπορούσε να ήταν και καλύτερος, ωστόσο, ακόμα και έτσι, νομίζω πως δικαιούμαι και εγώ ένα μικρό δωράκι. Ονειρεύομαι μέρες τώρα, πως φέτος, μες στην χριστουγεννιάτικη κάλτσα θα υπάρχει ένα μπλε μικροσκοπικό μηχανάκι-φημολογείται πως πρόσφατα κυκλοφόρησε στις αγορές του κόσμου. Λένε πως οι δυνατότητες του είναι απερίγραπτες. Κάποιος μου είπε ,μάλιστα, πως του χάρισε πολύτιμες στιγμές χαλάρωσης και αποχής από το ακούραστο brainstorming του. Του κόστισε βέβαια τον κούκο αηδόνι αλλά εγώ λέω χαλάλι το αηδόνι και τον κούκο μαζί. Κάνε μου λοιπόν αυτό το δώρο άγιε μου βασίλη και σου υπόσχομαι πως δεν θα ξαναπώ σε κανέναν ότι δεν υπάρχεις!

Ίσως με αυτόν τον τρόπο αποκτήσω πάλι το απολωλώς πρόβατο που μου στέρησαν χωρίς να μου ζητήσουν καν την άδεια. Το σκέφτομαι ως εξής: Θα πατήσω το ON και τατατατααα ..δεν θα με αγγίζει καμία αλυσίδα. Το μυαλό θα απεγκλωβιστεί και δεν θα με απασχολεί τίποτα πια. Θα γίνω ένα άβουλο πλάσμα. Ξανά πίσω στα θρανία του δημοτικού! Θα μπορέσω να δω επιτέλους "αυτό", έτσι όπως είναι και όχι έτσι όπως θα ήθελα ή θα μπορούσε να είναι. Δάκρυ δεν θα ξανακυλήσει γιατί απλά δεν θα έχει λόγο.

Ο ήλιος θα ξαναγινόταν κίτρινος -μόνο!- γδυτός από πορτοκαλοκόκκινες αποχρώσεις. Ο ουρανός θα ήταν μπλε, σχεδιασμένος με τον μπλε μαρκαδόρο που τον ζωγραφίζαμε στις ακουαρέλες του δημοτικού. Θα υπήρχαν μικρά άσπρα σπιτάκια,δωρικά στολισμένα και ένας ξυπόλυτος άνθρωπος, η ροζ φιγούρα με στρογγυλό κεφάλι και τις 5 γραμμές για προέκταση(2 ευθείες τα χέρια του, μία το σώμα του και δύο οδοντογλυδίφες τα ποδαράκια του).

Θα σταματούσα να κρυφοκοιτώ πίσω από τις κουρτίνες του προφανούς, γιατί απλά θα ήταν όλα προφανή. Εύκολα, τόσο εύκολα όσο η ζωή ενός παιδιού. Δεν θα φοβόμουν το αύριο γιατί θα ζούσα μόνο το σήμερα και αυτό θα μου αρκούσε. Θα σ' αγαπούσα πιο πολύ, ατρόμητη σαν θα ζούσα. Θα έβλεπα την ομορφιά ξανά μες απ' το πιτσιρίκι, με τον ίδιο τρόπο που αυτό με κοίταξε σήμερα. Ένα κουμπάκι τόσο δα μικρό, τί ψυχή έχει; ρόδινη αν κάνει μία ζωή; Η αναζήτηση της αλήθειας μου θα τελειώσει εκεί, η ύπαρξη μίας και μοναδικής αλήθειας θα την σκεπάσει και θα χαθεί στη λήθη. Καμία επίγνωση, καμία γνώση..

Περιπλάνηση νοl 1

Ξημερώνει η Κυριακή, πορτοκαλιά μες στο κουστούμι της. Με στεντόρεια φωνή κραυγάζει το παρόν της, Ο ήλιος ντροπαλός χαϊδεύει απαλά τις ψυχές των ανθρώπων. Μία απ’αυτές είναι και η δική μου. Παραξενεύομαι. Είναι εδώ για να τροφοδοτήσει σιωπηλά την ανάσα, που παρ’ολίγο να χανόταν. Ο βορειάς ήταν έτοιμος να την πάρει μαζί του. Παρατρίχα γλίτωσε.

Έβαλα πλώρη για άγνωστες διαδρομές. Ένα ακόμη δειλινό με βρίσκει να διασχίζω ανοίκειους δρόμους με τα βλέφαρα σκασμένα. Ένοχα βλέμματα, χρόνια φαγωμένα με προσπερνούν. Υγρά μάτια, σκουριασμένα σώματα. Δεν χαμηλώνω το βλέμμα μου. Συνεχίζω να τους κοιτώ. Κατάματα. Σήμερα, ναι σήμερα, το λιγότερο που οφείλεις να κάνεις είναι να κοιτάξεις τον άλλον κατάματα. «Δεν γίνεται, χρωστάω πολλά», μου απαντάς.

Άλλη μία μέρα σιωπής. Μία φιγούρα γνώριμη με κοιτά και μου λέει «Βλέπεις, δεν στο πα ποτέ, με έχεις γερά δεμενή». Ράγισε η καρδιά μου. Δεν κατάλαβα. Δεν είπα λέξη απλώς συνέχισα το περπάτημα. Ήθελα να της πω πως μου θυμίζει μία κυρία που ήταν κρυμμένη σε ουρανούς που φοβόταν. Παγιδευμένη εκεί, έβγαινε μόνο όταν της έλεγες «Μου έλειψες, μη πεις τίποτα, απλά κοίτα με». Αφήνε συχνά κάτω τα μαλλιά της, με την ελπίδα πως θα της χτυπήσει την πόρτα, αυτή η ψευδαίσθηση ελευθερίας που κάπου-κάπου την επισκεπτόταν. Ξεχάστηκε και αυτή. Γύρισα πίσω να την προλάβω. Μα είχε ήδη εξαφανιστεί.

Προχωρώ. Μουσικές αλλότριες ακούγονται πίσω από τα σκονισμένα πατζούρια. Μία κοπέλα παίζει ένα ξεκούρδιστο πιάνο στον 3^ο όροφο μιας παλιάς πολυκατοικίας. Το πιο ωραίο τραγούδι που έχω ακούσει. Την χειροκροτώ. Πού θα καταλήξει αναρωτιέμαι. Ένας άλλος, παραπατάει καθώς προσεύχεται να φτάσει σπίτι του, φαίνεται σουρωμένος. Καταπιάνομαι για λίγο με την ζωγραφική. Σχεδιάζω νοητά προορισμούς. «Είναι ωραία η ζωή» σκέφτομαι.

Παίρνω το δρόμο που βγάζει από την πόλη. Έφθασα κιόλας στο λιμάνι. Θα ήθελα να ήμουν σαν και σένα. Ένα πλοίο, με τα πανιά του ανοιγμένα, έτοιμο για αναχώρηση. Να μπορούσα σαν και σένα να μην χάσω άλλη μία όμορφη νύχτα. Με ρωτάς γιατί όχι; Δεν έχω απάντηση. Είναι που σιγά σιγά πέφτουν τα φύλλα, και ο χειμώνας καραδοκεί να μαστιγώσει τις ψυχές μας. Κοιτώ το ρολόι. Πέρασαν ήδη κάμποσες ώρες. Ήρθε η ώρα του γυρισμού. Δύσκολη ώρα..

La vie en rose??

(Μάλλον)η ζωή είναι απλή. Ή εν πάση περιπτώση έτσι σου έλεγαν από μικρό οπότε και πέρασε αυτόματα στο υποσυνείδητο. Η ζωή θα ήταν απλή. Θα ήταν απλή, αν δεν δίσταζα να αρπάξω την τελευταία ευκαιρία που μου δίνεις. Θα ήταν απλή, αν δεν τρώγονταν τα σωθικά μου με όλα όσα έχω φυλαγμένα για σένα. Θα ήταν απλή, αν κοιτούσα τη ζωή κατάματα. Και οι μέρες κυλούν. Ξυπνάς κακόκεφος και σήμερα. Οι πεταλούδες που κατοικούσαν κάποτε στην καρδιά σου, το έχουν σκάσει εδώ και καιρό. Μένουν πίσω οι αργοί της χτύποι. Αυτή είναι η ζωή σου. Εκείνη δεν μπορεί να κάνει κάτι άλλο-εσύ όμως;. Απλά δύει ανώδυνα. Τα χρόνια άλογα που τα παίζεις στον υπόδρομο και τελικά βγαίνουν τελευταία ενώ εσύ τα παρακολουθείς βλέποντας τις ελπίδες σου να εξανεμίζονται-παρέα με τις τελευταίες ψωροδεκάρες που είχες μαζέψει από μεροκάματα όλη την εβδομάδα.

"Νεολαία; Πού είσαι;" φωνάζεις, απελπισμένος. Θα σου πω εγώ. Βρίσκεται βαθιά βυθισμένη στον κατ'επίφαση νεανικό της βίο. Γερασμένη πριν την ώρα της, κατ'επίφαση ενθουσιώδης, κατ'επίφαση ερωτευμένη. Μία νεολαία ζαλισμένη-όχι από έρωτα ή αλκοόλ καλέ!- αλλά θολή από φόβους και τιτανοτεράστιες μικρότητες. Το τέλειο έχει αντικατασταθεί από το μέτριο. Ο έρωτας από τον συμβιβασμό. Η γοητεία του αγνωστού από την βολική μακροχρόνια σχέση μέσα στην οποία βαλτώνεις μέρα με τη μέρα. Ο θαυμασμός υποχώρησε, δριμύτατη έρχεται η εμπάθεια να υποκαταστήσει την κατάσταση. Τα μυθικά ρωμαΐκα κεριά έσβησαν προ πολλού, δεν καίγονται πια, αγαπητέ.

Ατόφιες στιγμές, ανέμελες φωτογραφίες, ζευγαρώματα αισθαντικά τα ζητούμενα σου. Θές να αισθανθείς την ζωή σου να γίνεται ξανά "λίγη", οι ώρες της ημέρας να στέκονται αδύναμες μπροστά στα χειμαρρώδη συναισθήματα σου και να γλιστράς ανάμεσα στις στιγμές αθόρυβα, δοξάζοντας την κάθε μέρα, τραγουδώντας τον έρωτα. Δεν έχουμε παρά να ελπίζουμε. Ως το πλέον αυτιστικό άτομο, ακούω συνεχώς αυτό, http://www.youtube.com/watch?v=Lbc_ggMf2Uc. Είναι η 2309843792837948372 φορά που με ταξιδεύει το άκουσμα μίας τέτοιας ρόδινης ζωής. Είναι η πρώτη φόρα ,όμως, που συνειδητοποιώ πως βαρέθηκα να ζώ ακούγοντάς την. Θέλω να την ζήσω.

EKEI.

Ti einai afto pou otan to deis, pelagi dakriwn vrexoun ta stroumpoula sou matia? Ti einai afto pou methaei ta otta soy kathws i ennalagi twn ixwn tha se gargalaei vasanistika?-kai esy?esy eisai tagmenos se ena kai mono skopo: na gelas mexri kathe dakry soy na sterepsei, mexri o fovos sou na ginei to katamavro alogo, sto opoio pontares..mia olokliri zwi- kai en telei, to vlepeis na kovei telefteo to nima tou termatismou.

Kai ksafnou, vriskomai ekei.  Sto meros pou xronia twra fanazomoun. Kai tha ithela na isouna edw mazi me tin diki mou yparksi. Na to zousame mazi. Alla den isoun. Den eisai. Giati den mporeis na eisai. Giati den prepei na eisai. Ston topo afto, eimai nomas, taxidevw sta aperanta, anamesa stin pragmatikotita kai sto parelthon, anamesa sto aurio kai sto twra, endiamesi se mia thalassa psixwn-zwntanwn akoma. Ekeines kai egw. Egw kai ekeines. Kai i moysiki drwsa. Panta ekei.. syndetikos krikos olwn. Kai einai oi uperanthrwpes tou eaftou mou prospatheies gia ena eidwlo pio atofia apeikonismeno sti leia ma eksisou viaih epifaneia-panta misousa to gyali. Giati paramenei g y a l i. 

Ritides enos endoksou parelthontos, parelavnoun sto proskinio. Playmobile stivagmena se kamposa ekatomyria stremmata. Kinisi spasmodiki.  Aristero xeri psila. Deksi xeri psila. Kai ystera, pali apo tin arxi. I moni diaforopoisi? O tonos tis fwnis tous.. fwnes enthousiasmou. fwnes xaras. fwnes apognwsis. Xries metaksenies taftoxrona mperdemenes me mia piwmeni-allokota,wstoso, goiteftiki- parafonia kai ntoumpalin. Poluxrwma kymmata se apoxrwseis tou kokkinou skepazoun apala tis zwes. Tis zwes twn stivagmenwn playmobile. Tis zwes mas. Kokteil gefsewn kai aisthisewn. to xroniko mias zwis.

Logia pathiasmena, fouskwmena gia akoma mia fora. Ta vrika se ena pigadi. Skoteino kai pagwmeno. Me parakalesan na vgoun sto fws. Den eixa alli epilogi. Kalinixta.

Κανείς δεν ζει στο παρόν.

Θα έπρεπε να βρίσκομαι στη σελίδα 250 αυτή τη στιγμή που σου γράφω. Είμαι όμως ακόμα στην 100η και όπως φαίνεται, θα αργήσω να την γυρίσω. Και αυτό συμβαίνει για δύο λόγους: ο πρώτος είναι απλός και εύκολα κατανοήσιμος. Δεν με ενδιαφέρουν τα στρατηγικά πυρηνικά όπλα, ούτε οι βαλλιστικοί πύραυλοι που αναπτύχθηκαν κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πόλεμου. Κατανοώ την πυρηνική ισορροπία της δεκαετίας του 1960 αλλά προς το παρόν-είπα παρόν ε;- δεν μου λύνει κάποιο από τα προβλήματα που παρελαύνουν στο κεφάλι μου. Και αυτός είναι ο δεύτερος λόγος, αρκετά πιο περίπλοκος από τον πρώτο. Ένα-δύο, ένα-δύο, ένα- δύο ακούω τον ρυθμικό βηματισμό των απανωτών σκέψεων που κατακλύζουν το μυαλό. 



Αυτό τον καιρό, υποδύομαι τον υπέροχο-ομολογώ!- ρόλο του τετράποδου. Βρίσκομαι με το ένα πόδι στο παρελθόν, με το άλλο πόδι στο μέλλον και με τα δύο χέρια μου στο παρόν. Υποθέτω ότι τα δύο πόδια μόνα τους είναι ισχυρότερα από τα δύο χέρια μαζί. Κάνω λάθος; Πιθανόν. Και το ένα τραγούδι θα φέρει το άλλο και εγώ μετέωρη να περπατώ ξανά σε γνώριμα σοκάκια του παρελθόντος. Και η μία συγκίνηση θα υποδεχθεί την άλλη και πάει λέγοντας. Σούπερ! Και οι ελπίδες του αύριο, θα με εκτοξεύσουν ξανά σε άλλη πραγματικότητα. Ίσως να είναι πιο υγρή και πιο γαλάζια και πιο λαχταριστή.

Προσγείωση ξανά στους βαλλιστικούς πυραύλους. Απογοήτευση. Το επόμενο βήμα; Παίζω με τις λέξεις, τις σχέσεις, τις ορέξεις και τις βλέψεις. Ύστερα, πιάνω τις νότες και τις μελωδίες. Το πεντάγραμμο και το σολφέζ. Και μέσα σ΄ όλα αυτά, σκέφτομαι ότι κανείς δεν ζει το παρόν. Κανείς δεν ζει στο παρόν. Όχι, δεν το κατακρίνω. Ίσως, να μην είναι και τόσο λάθος τελικά. Ποιός ξέρει.

Κύκνειο άσμα

[...] Ίδια εποχή, ένας χρόνος πριν. Ζούσα ευτυχισμένη μέσα στη νέα πραγματικότητα που είχα χτίσει με χαμόγελα, αγκαλιές και φίλους σε ένα μέρος μακριά από την Ελλάδα. Σε ένα μέρος στο οποίο η κάθε μέρα σου επιφύλασσε και μία νέα φιλία. Κάθε στιγμή και μία συναρπαστική έκπληξη. Οι μέρες κυλούσαν μα κανείς μας δεν έπαιρνε είδηση ότι αυτή η πραγματικότητα έφτανε στο τέλος της. Ή μάλλον, όλοι το γνωρίζαμε απλώς δεν θέλαμε να το παραδεχθούμε. Είναι αλήθεια.. ο άνθρωπος δεν είναι ευπροσάρμοστος στις αλλαγές. Σου κακοφαίνεται αρκετά, όταν κάποιος σου διαλύει την ευταξία, στην οποία έχεις συνηθίσει να ζείς ή τελοσπάντων στην οποία νομίζεις ότι ζείς.

Πράγματι, είχε φθάσει η στιγμή που πάντα σιχαινόμουν. Έπρεπε για ακόμα μία φορά να πω "αντίο". Μα τί άσχημη λέξη;; Και δηλαδή, πώς απαιτούν από μένα να πώ αντίο έτσι απλά; Θα προτιμούσα να εξαφανιζόμουν. Να μου έδινε ο Χάρρυ Πότερ τον μανδύα που σε κάνει αόρατο, να τον φορούσα και να χανόμουν αθόρυβα. Ο Χάρρυ Πότερ, αρνήθηκε. Συνεπώς, έπρεπε να αντιμετωπίσω για ακόμα μία φορά την βλοσυρή πραγματικότητα μόνη μου. Άδειασα το δωμάτιο μου ξεγυμνώνοντάς το από κάθε τι δικό μου: οι στιγμές που κρέμονταν στον τοίχο με τη μορφή φωτογραφιών, το κολλάζ που με τόσο κόπο έφτιαξα, τα συρτάρια με ξεχασμένες αφιερώσεις, γράμματα, λογαριασμούς, βιβλία. Όταν πια ολοκληρώθηκε η οδυνηρή αυτή διαδικασία, το μόνο που έμενε ήταν να αποχαιρετήσω όλους εκείνους τους ανθρώπους που βοήθησαν να δημιουργηθεί αυτό το μωσαϊκό της "ψεύτικης" πραγματικότητας στο οποίο ζήσαμε για έξι μήνες. [...]

Ο ήλιος από το παράθυρο διέσδυε με μεγάλη αποφασιστικότητα. Το μεσημέρι εκείνο βρήκε το δωμάτιο, στο οποίο ξετυλίχθηκαν οι στιγμές ευτυχίας μου, απογυμνωμένο σχεδόν στεγνό από τη μέθη των προηγούμενων μηνών. Έπρεπε να πω αντίο. Έπρεπε.  Αποχαιρέτησα πρώτα την συγκάτοικό μου αφήνοντας της ένα γράμμα. Έκατσα και έγραψα μία αράδα λέξεων. Ήταν γεμάτες από αγκαλιές, ελπίδες, όνειρα, φιλιά. Τις άφησα όλες εγκλωβισμένες στο χαρτί πάνω στο τέως γραφείο μου. Ύστερα ήρθε η σειρά της Γαλλίας, της Πορτογαλίας, της Αυστρίας, της Γεωργίας,της Πολωνίας, της Τουρκίας και της Ισπανίας.

Το ξεκίνημα αυτό άρχισε με ένα τεράστιο πάρτυ. Έπρεπε λοιπόν να κλείσει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Έτσι και έγινε. Στήθηκε πάρτυ πλάι στις όχθες του ποταμού. Προσκαλεσμένοι όλοι. Μηδενός εξαιρουμένου: από τους ανθρώπους μέχρι το φεγγάρι που έλαμπε και μας φώτιζε από ψηλά. Κάποιοι κλαίγαμε, κάποιοι γελάγανε, κάποιοι τραγουδούσαν αποχαιρετιστήρια άσματα. Άλλοι ορκίστηκαν επιστροφή στο ίδιο αυτό σημείο μετά από λίγα χρόνια. Τα δάκρυα ανακούφιζαν την ψυχή μου. Δάκρυα χαράς για όσα πέρασα και δάκρυα απέραντης λύπης τώρα που καλούμουν να τα αφήσω μία για πάντα πίσω μου.

Περασμένες 12. Οι γραμμές των τρένων έκαιγαν από την έλευση των μεταμεσονύχτιων συρμών. Για πρώτη φορά ευχόμουν να μην τηρηθεί η συνέπεια των σιδηροδρομικών δρομολογίων. Για πρώτη φορά, προσευχόμουν να γίνει κάτι την έσχατη στιγμή και να παραμείνω εκεί. Σε αυτή την χώρα που τόσο αγάπησα. Πλεονεξία. Και ενώ είχα πεισθεί ότι ίσως κάτι απρόσμενο συνέβαινε, μία δυνατή βουή ακούστηκε από τον σκοτεινό σιδηροδρομικό διάδρομο. Από τα μεγάφωνα, ακούστηκε μία ακόμα σλοβένικη ανακοίνωση: η ώρα που φοβόμουν είχε μόλις φθάσει. Η ώρα του αποχαιρετισμού. Το τρένο είχε μόλις φτάσει στο σταθμό. Επιβιβάστηκα. Δεν ήξερα αν ήθελα να κοιτάζω από το παράθυρο την πόλη να απομακρύνεται σιγά σιγά από τα θολά μου μάτια. Δεν ήξερα αν έπρεπε να κλάψω ή να γελάσω. Απόφασισα να κάτσω στο παράθυρο. Πράγματι, για τελευταία φορά μου αποδείκνυε πόσο όμορφη ήταν η πόλη αυτή φορώντάς τη νυχτερινή της ποδιά. "Καληνύχτα αγαπημένη". Καληνύχτα αγαπημένη μου" μονολόγησα.

Παλίρροια

Συγχώρεσε με μικρό ημερολόγιο. Για λίγο ξέχασα πώς υπάρχεις. Ξέχασα την γλυκιά σου γεύση, η αφελής. Μα πώς μπόρεσα; Μα.. από ό,τι φαίνεται δεν μου κόστισε και πολύ. Ξεχνώ εύκολα. Ξεχνάμε εύκολα. Ξέχασα φίλους παλιούς. Λησμόνησα στιγμές, ανθρώπους. Λυπηρό. Και εδώ έρχεται η λυπηρή συνειδητοποίηση της ενηλικίωσης. Δεν θα ξαναχαμόγελασω ποτέ τόσο αθώα όσο στην φωτογραφία αυτή των διακοπών του 1996 στην Ζάκυνθο. Και ας μου έλειπαν τα δύο μπροστινά μου δόντια. Και ας ήταν κολλημένοι πάνω μου σαν βδέλλες οι κόκκοι άμμου της χρυσαφένιας  εκείνης παραλίας.

Ο χρόνος τρέχει. Και εσύ η σκιά του. Λαχανιάζεις μπας και τον προλάβεις. Σε πρόλαβε, δυστυχώς. Τα παράθυρα μέρα με τη μέρα σφραγίζονται όλο και πιο γερά. Οι πόρτες κλειδαμπαρώνονται ασφυκτικά. Και οι άνθρωποι μέσα όλο και περισσότερο μόνοι. Μόνοι. Φαύλος κύκλος. Και τώρα που η ώρα έφτασε να κλείσει ένας ακόμα πολύχρωμος κύκλος, πώς αισθάνεσαι; Θλίψη, κατάθλιψη, μοναξιά, υπερηφάνεια, σιγουριά; Για ένα ακόμα βράδυ τα ερωτήματα πολλά και εγώ πολύ λίγη για να τα απαντήσω. Πώς θα αποκτήσουν οι λέξεις ξανά το νόημα τους; Πώς θα μπορέσεις αύριο να γίνεις λίγο καλύτερος από χθές; Πώς θα κερδίζεις το στοίχημα της ζωής σου; Οι ζαριές πολλές. Η τύχη ίσως βρεθεί κοντά σου. Και αν ακόμα αποτύχεις, μην δειλιάσεις. Μία μουσική αλλότρια, ένα χάδι θεϊκό θα βρεθούν να σε τραβήξουν προς την επιφάνεια. Η απουσία σου κοστίζει περισσότερο από όλο το χρυσάφι της γης. Μέρα με τη μέρα όλο και περισσότερο. Λερώνεσαι από "μικρές" στιγμές, μέτρια συναισθήματα. Πάντα σου προκαλούσε απέχθεια το μέτριο. Μα να που τώρα, βρίσκεσαι εγκλωβισμένος σε αυτό. Και δεν πρόκειται να ξεφύγεις από αυτό. Είσαι πολύ "μικρός" για να το κάνεις.

Δύσκολη μέρα. Μα ήδη έδυσε και αυτή. Ένα γλυκό όραμα μπορεί να σε επισκεφθεί απόψε, παίρνοντας από πάνω σου όλα τα πονίδια. Το ξέρω πώς πονάς. Πονάς για τους ανθρώπους που χάνονται, για τους δυνατούς έρωτες που προσπερνάς, για τις αυθεντικές στιγμές που σβήνουν μέρα με τη μέρα. Πονάς για όσα δεν έζησε και για όσα έπονται. Ήμουνα σίγουρη. Μα δεν μπορώ να επαληθεύσω την σιγουριά μου αυτή. Θα κλείσω τον διακόπτη. Τουλάχιστον για απόψε.

Βιτρίνα η ζωή σου

Ατενίζω την ομορφιά της. Μέλη ανθρωπίνου σώματος τόσο ταιριαστά. Γεννήθηκες τυχερή. Το κάλλος που σε περιβάλλει ζηλευτό. Τα χέρια σου η ζωή σου. Μα αν σε κοιτάξω καλύτερα.. Γιατί το βλέμμα σου πνίγεται σε πέλαγα σκοτεινά; Κι αν δεν μπορείς να κάνεις την ζωή σου όπως την θέλεις, και αν η τελευταία σου ελπίδα ξεψύχησε, πρόσπαθησε τουλάχιστον. Τίποτ'άλλο δεν σου έχει απομείνει. Έγινες σύμβολο.

Γνωστική ασυμφωνία

Πρόσεξε τις σκέψεις σου… … γίνονται λόγια. Πρόσεξε τα λόγια σου γίνονται πράξεις. Πρόσεξε τις πράξεις σου γίνονται συνήθειες. Πρόσεξε τις συνήθειές σου γίνονται χαρακτήρας. Πρόσεξε το χαρακτήρα σου γίνεται η μοίρα σου… Χαλίλ Γκιμπράν, Λιβανέζος ποιητής –φιλόσοφος [...]

Θα μοιραστώ μαζί σας ένα μυστικό. Ένα μεγάλο μυστικό της ελληνικής κοινωνίας. Θα μου επιτρέψετε να μιλήσω με ψυχολογικούς όρους αυτή τη φορά. Και θα ξεκινήσω ευθύς αμέσως. Θα προσπαθήσω να ταξινομήσω και να σας καταθέσω την σκέψη μου. Ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά. Γνωρίζεις πολύ καλά φίλη/ε μου-ας μου επιτραπεί ο ενικός μιας και η ώρα είναι περασμένες 10- πως το να καπνίζεις, προκαλεί μεγάλο κακό στην υγεία σου. Σωστά;; Παρ'όλά αυτά, συνεχίζεις ακάθεκτος να καπνίζεις, επιφαινόμενος χίλιες δύο δικαιολογίες. Δεν θα ήθελα να ταράξω τον αυστηρά ταξινομημένο και ήσυχο βίο σου αλλά οφείλω να σου πω πως βιώνεις μία γνωστική ασυμφωνία. Δεν θέλω να σε φέρω σε αμηχανία απλώς ήθελα να μοιραστώ την γνώση που απέκτησα προσφάτως μαζί σου. Αυτό που θέλω να πω είναι πως προσπαθείς με κάθε τρόπο να μειώσεις την ασυμφωνία που δημιουργείται από τα δύο γνωστικά αντιφατικά μεταξύ τους στοιχεία: από το γεγονός δηλαδή ότι είσαι λάτρης του καπνίσματος γνωρίζοντας όμως ταυτοχρόνως ότι το κάπνισμα μπορεί να σου στερήσει αυτό το πολύτιμο αγαθό με το όνομα "Ζωή". Όντας λοιπόν τόσο εύστροφος, ενεργοποιείς διάφορους μηχανισμούς και σαθρά επιχειρήματα όπως "Καρκίνος μπορεί να διαγνωστεί και σε κάποιον μη καπνιστή" ή "Η επιβάρυνση της υγείας στη σημερινή εποχή μπορεί να προέλθει από την κακή διατροφή ή την υιοθέτηση ανθιυγεινών συνηθειών όπως η καθιστική ζωή".. Η Θεωρία της Γνωστικής Ασυμφωνίας προτάθηκε από τον Leon Festinger το 1956, ως ζευγάρια από γνωστικά, αντιφατικά μεταξύ τους, στοιχειά. Γνωστικό στοιχείο, μπορεί να θεωρηθεί οτιδήποτε είναι γνώση, συμπεριφορά ή πεποίθηση για τον περιβάλλον, τον εαυτό του ή για την συμπεριφορά κάποιου άλλου. Το ζευγάρι των γνωστικών στοιχείων μπορεί να αποτελείται από παρόμοια ή αντίθετα μεταξύ τους στοιχεία ( Festinger , 1957). Στην περίπτωση όπου τα γνωστικά στοιχεία είναι σχετικά μεταξύ τους τότε είναι είτε σύμφωνα ή ασύμφωνα. Συνεπώς η Θεωρία της Γνωστικής Ασυμφωνίας ορίζεται ως εξής: «Γνωστική Ασυμφωνία είναι η τάση του ατόμου να μειώνει την ασυμφωνία που δημιουργείται από δυο γνωστικά αντιφατικά μεταξύ τους στοιχεία». Για να γίνω πιό κατανοητή και μαζί με μένα, η θεωρία της γνωστικής ασυμφωνίας, ο Leon Festinger περιγράφει την Γνωστική Ασυμφωνία, σαν ένα δυσάρεστο αίσθημα για το άτομο και ως κατευθυντήρια δύναμη η οποία αναγκάζει το μυαλό στο να εφευρίσκει νέες σκέψεις ή πεποιθήσεις για να τροποποιήσουν τις υπάρχουσες πεποιθήσεις (ή σκέψεις) έτσι ώστε να ελαχιστοποιήσουν το ποσό σύγκρουσης μεταξύ των γνωστικών στοιχείων. Τρέμω στην ιδέα να επεκτείνω την θεωρία αυτή στα διάφορα παρακλάδια της σύγχρονης ελληνικής κοινωνικής ζωής.. Να αποπειραθώ..; Γνωρίζεις πολύ καλά ότι έχεις περιορισμένες οικονομικές απολαβές. Παρ'όλα αυτά, θα πάρεις δάνειο, το οποίο θα ξοδευτεί μέχρι και το τελευταίο ευρώ για να αγοράσεις το υπερπολυτελές αμάξι και κατ'επέκταση για να κάνεις την ανάλογη επίδειξη ισχύος στους γύρω σου. Με γειά σου, με χαρά σου. Και μετά, όταν το ταμείον θα είναι μείον, θα βγείς στην πλατεία Συντάγματος για να υπερασπιστείς μέχρι τελικής πτώσεως τα κεκτημένα σου. Ενώ θα γνωρίζεις, επίσης πολύ καλά, ότι θα μπορούσες να συγκρατήσεις την ακόρεστη ματαιοδοξία σου και να ξοδέψεις αυτό το οικονομικό έμβασμα, σε υλικά τα οποία είχες πραγματικά ανάγκη. Είμαι απλός παρατηρητής των καταστάσεων. Σκοπός μου δεν είναι να θίξω κανέναν. Όπως όλοι μας προσπαθώ να απαντήσω στα ερωτήματα που μέρα με τη μέρα με κατακλύζουν όλο και περισσότερο. Το πρόβλημά μας είναι η έλλειψη ρεαλισμού. Ας αναμετρηθούμε με τους εαυτούς μας. Ας διαβάσουμε έναν βιβλίο παραπάνω.Ας προβληματιστούμε σας παρακαλώ.. Όχι τί έκανε αυτή η χώρα για εμάς αλλά τί πραγματικά πράττουμε εμείς για αυτή. Ευλογία και κατάρα μαζί.

Αυτόματη γραφή

Τα φώτα, στο σκηνικό που τρεμοπαίζει έξω από το παράθυρο, δεν λένε να ξεψυχήσουν. Μία πυρκαγιά καίει, εδώ και ώρα, την βουνίσια σου πλάνη. Τώρα που η κίτρινη καταιγίδα έχει-για τα καλά-σιωπήσει, δεν παραμένει τίποτα ζωντανό στην τόσο γήινη σημερινή βραδιά. Μονάχα τα αποκαΐδια μίας μεγάλης ψυχής.
Ψυχή ατόφια, η τόση καθαρότητα του ουράνιου θεού. Η μεγάλη απειλή. Θανατηφόρα πλησιάζει. Είναι εδώ. Η πρώτη στάλα ασυγκράτητη, γεννιέται και μαχαιρώνει την αφυδατωμένη αυτή ζωή. Δύο κύματα ανέμου έρχονται να προστεθούν στους ακόρεστους φόβους μου.
Όταν και τα τελευταία καντήλια θα έχουν σβήσει και θα είναι για ακόμα μία φορά όλα τόσο απρόσιτα, τότε ίσως συνειδητοποιήσεις πως είσαι ένας ακόμη "Άλλος". Το χρονικό μίας αναπόφευκτης ματαιότητας. Η ζωή σου. Δεν είναι παρά άχαρα ερωτευμένα φωνήματα που σου σπαράζουν την απέραντη θνητότητά σου. Οι πιο πιστοί σου σύμμαχοι.

Κορώνα-γράμματα

Σήμερα κάποιος με εμπιστεύτηκε, κάνοντάς με μία στάλα περισσότερο άνθρωπο από ότι χθές.

Ο άνθρωπος είναι ένα νόμισμα. Έχει δύο όψεις. Είναι ταυτόχρονα και κορώνα και γράμματα. Μπορεί να καταχραστεί την εμπιστοσύνη που του δείχνεις σε χρόνο dt. Διαρκώς υπ' ατμόν καραδοκεί για να αρπάξει την ευκαιρία.. να σε ευνουχίσει και να γελάσει δυνατά εις βάρος σου. Άπληστος σε τέτοιο σημείο, που μπορεί ακόμη και να σε απλώσει σαν τα φρεσκοπλυμένα ρούχα στην απλώστρα του στενού μπαλκονιού του, με δύο πορτοκαλί μανταλάκια να ρουφούν τους χυμούς σου μέχρι εσύ να στεγνώσεις εντελώς-υπερβάλλω. Ως συνήθως.

Μολαταύτα, είναι εξίσου εύκολο για αυτόν, να σε εκπλήξει μεταλλάσοντας αυτή την "πίστη" σε κάτι άλλο, πολύ πιο μεγαλεπήβολο/φιλόδοξο. Άκρως ανακουφιστικό να ξέρεις πως υπάρχουν άνθρωποι, τους οποίους αν και κάποιοι, κάποτε άφησαν να κρέμονται πάνω στο σκοινί της απλώστρας αφυδατωμένοι παρ' όλα αυτά εκείνοι βρήκαν το θάρρος και διατήρησαν το ανθρώπινο πρόσωπό τους. Είναι εκείνοι που ποντάρουν στο όνειρο ακόμα και αν αυτό μπορεί να μην πραγματοποιηθεί ποτέ. Και εκεί είναι που παίζονται όλα κορώ

να γράμματα.

Η ροή του ποταμού δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ. Ούτε και η ροή της ανθρώπινης πορείας μπορεί εύκολα να παρεκκλίνει. Υποδύσου τον ρόλο του εαυτού σου και ποτέ μην τον λησμονήσεις. Είναι ο μόνος που μπορεί να σε οδηγήσει κάπου. Αυτό κάνω και εγώ. Όποιο και αν είναι το κόστος.

Περί Αθανασίας

"Και εσύ;; Έχεις νιώσει ποτέ αθάνατος;"

Είναι από τα βράδια που αισθάνομαι "φυλακισμένη" στις σκέψεις μου. Στην απεγνωσμένη προσπάθεια μου να ξεχαστώ, γεμίζω ως επάνω το ποτήρι με ερυθρό οίνο. Λάθος κίνηση. Για κακή μου τύχη, δεν αισθάνομαι καλύτερα. Ανοίγω τον υπολογιστή. Οι φωτογραφίες του 2011 φέρνουν στην επιφάνεια σκονισμένες μνήμες. Δακρύζω στην θύμιση όλων αυτών των στιγμών που πήγαν την ζωή μου ένα βήμα πιο πέρα. Μετά από λίγο, νιώθω ξανά αθάνατη. Όπως τότε.

Στον μικρό παράδεισο της "Αγαπημένης" ξεκίνησαν όλα. Ήταν Μάης μήνας. Μεσάνυχτα. Ανέσαινες καλοκαίρι. Μία παρέα κάθεται στον ποταμό Λιουμπλιάνιτσα: "Η Ευρώπη ολάκερη μαζεμένη σε λίγα τετραγωνικά" σκέφτηκα. Εκεί που η σκέψη για την κατάντια του ανθρώπου άρχιζε να με πνίγει, εκεί ακριβώς ήρθε το βίωμα της στιγμής αυτής που θα με έκανε να αναθεωρήσω. Προηγήθηκε ένα σύντομο παραλήρημα.. Οι άνθρωποι έχουν ξεχάσει να ερωτεύονται. Έχουν ξεχάσει να είναι πραγματικοί φίλοι. Με κάθε ευκαιρία, λησμονούν την μοναδική τους ιδιότητα: να είναι όλα αυτά τα οποία αντιπροσωπεύουν. Αρνούμαστε. Εθελοτυφλούμε. Βυθιζόμαστε όλο και πιο βαθιά, με όλο και πιο ταχύ ρυθμό σε ό,τι ποτέ δεν ήμασταν. Γιατί; Είμαι η μόνη που αναρωτιέμαι;

Το παράθυρο άνοιξε ξαφνικά και βρίσκομαι πάλι στον παράδεισο της "Αγαπημένης". Αυτός, στέκει ακέραιος μπροστά μου για να μου υπενθυμίσει για ακόμα μία φορά ότι υπάρχει. Μεγάλη η παρηγοριά του. Το νερό του ποταμού ρέει κρυστάλλινο. Τα πουλιά δεν σταματούν τον σκοπό τους. Αγαθοί οι δρόμοι. Τα συναισθήματα δεν φοβούνται να αποκαλυφθούν ούτε και οι άνθρωποι τρέμουν στην ιδέα ότι θα αποκαλυφθεί το άχαρο χαμόγελό τους. Είναι δυνατοί να παλέψουν ανάμεσα στη λογική και τα ένστικτά τους. Υπάρχει χρώμα. Υπάρχει μελωδία. Υπάρχει νόημα. Υπάρχει ζωή. Μόνο ζωή. Ο θάνατος μοιάζει ανοίκειο όνειρο.

Να σου πω ένα παραμύθι;

Η Μαρουσώ ήρθε από την Αντίπαρο με σκοπό να μας αφηγηθεί τις δικές τις ιστορίες. Πρόκειται για λαϊκά παραμύθια τα οποία άκουσε μικρή, τα διάνθισε μεγαλώνοντας και τώρα τα λέει στα δικά της παιδιά και εγγόνια. Σε ηλικία 72 χρονών μπαίνει για πρώτη φορά σε πανεπιστημιακό αμφιθεάτρο. Όπως και η ίδια ομολόγησε συγκινημένη: "Δεν περίμενα ποτέ στη ζωή μου ότι θα βρισκόμουν στο πανεπιστήμιο και μάλιστα για να αφηγηθώ παραμύθια". Στη συνέχεια, ξεκλέβει λίγα ακόμη λεπτά για να εξυμνήσει το μεγαλείο της ζωής. Τα λόγια της ηχούν ανακουφιστικά στα αυτιά των παρευρισκομένων.

Τα βλέμματα όλων καρφωμένα πάνω στα θολά της μάτια που μαρτυρούν το ταλαιπωρημένο παρελθόν της. Η συναρπαστική της αφήγησης ξεκινά. Αρχή του παραμυθιού: Ήταν μία φορά και έναν καιρό ο Ακρίδας..η άπιστη παπαδιά.. τα τρία στοιχήματα.. Αφού μας έκανε μία περιήγηση στον δικό της "παραμυθένιο" κόσμο, μας ευχήθηκε καλή τύχη και αποχώρησε.

Στενάχωρο είναι το γεγονός ότι είμαι ένας από τους πολλούς που θέλησαν γρήγορα να ενηλικιωθούν. Είμαι απ'αυτούς που απαρνήθηκαν πρώτοι την αξία του παραμυθιού ή μάλλον είμαι από εκείνους που ποτέ δεν συνειδητοποίησαν την πολύτιμη συνεισφορά του στην ομαλή μετάβαση του ανθρώπου από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή. Στενός νούς. Εκτός των άλλων, από νωρίς ξέχασα πόσο σπουδαία είναι η τέχνη του παραμυθιού και πόσο απαιτητικό είναι το εγχείρημα που εκείνο ανέλαβε: την ανάδειξη των δυσκολιών συμβίωσης με τους άλλους αλλά κυρίως με τον ίδιο μας τον εαυτό. Αλλά φυσικά, ποιός θα έχει καιρό για τέτοια; "Δεν υπάρχει χρόνος για τέτοια παιδιαρίσματα, η οικονομική κρίση μας έχει εξουθενώσει, πρέπει να σπουδάσουμε, να πάρουμε το πτυχίο μας το οποίο με την σειρά του θα μας εγγυηθεί μία σίγουρη επαγγελματική αποκατάσταση με μία θέση στην τράπεζα" θα έλεγε ένας γνωστός μου "μεγάλος". Αλίμονο.

Είναι γεγονός: ο κόσμος μας βαδίζει προς μία "παράλογη" επικράτηση της λογικής. Σε αυτόν, η φαντασία και κατ'επέκταση τα παραμύθια δεν έχουν θέση. Και όποιος έχει την παραμικρή αμφιβολία ας ρωτήσει έναν "μεγάλο". Στο βωμό του χρήματος, μπορούν όλα να θυσιαστούν. Ακόμα και ο ίδιος ο άνθρωπος. Ας μην ξέχναμε ,ωστόσο, πως ο κόσμος είναι φτιαγμένος από κάθε λογής πλάσματα, όμοια με εκείνα ενός παραμυθιού που άκουγες μικρός και τα οποία έχουν στη διάθεσή τους δύο μονάχα μονοπάτια να διαλέξουν: ή θα εξαγριωθούν ή θα εξανθρωπιστούν. Απομένει ο καθένας από εμάς να κάνει την επιλογή του. Όπως μας διδάσκουν οι σοφές αυτές λαϊκές ιστορίες, "το θέμα είναι να παραμείνεις συνεπής στα όνειρά σου μέχρι τέλους".

Ένας τυφλός με κοίταξε στα μάτια

Ήρθε αργοπορημένος στο μάθημα του. Το ακαδημαϊκό τέταρτο είχε περάσει προ πολλού. 12:35 και ακόμα κανείς δεν είχε φανεί. Ανυπομονησία και περιέργεια για το καινούργιο μάθημα του θερινού εξαμήνου. Από τα πισινά έδρανα,ακούγονται γιουχαΐσματα για την καθυστέρηση του καθηγητή. Πολλοί ήταν αυτοί που αποχώρησαν από την αίθουσα. Παρέμεινα σιωπηλή στο έδρανό μου. Αφού έγραψα την ημερομηνία στο πάνω μέρος του τετραδίου, ρέμβασα για λίγο στο ανοιξιάτικο σκηνικό που ξεπρόβαλλε από το παράθυρο περιμένοντας υπομονετικά να φανεί ο καθηγητής. Λίγα διψασμένα λιγούστρα ξεκουράζονταν στην σκιά και μία βουκαμβίλια ρουφώντας λίγες από τις ακτίνες του λαμπερού ήλιου έδινε μία φιλότιμη προσπάθεια να αναρριχηθεί στο γεμάτο από γκράφιτι τοίχο."Το θαύμα της φύσης", σιγοψιθύρισα.
Ξαφνικά, οι ομιλίες σταμάτησαν. Ήρθε! Λιτά ντυμένος. Φορούσε γυαλιά ηλίου. Μαύρα γυαλιά από αυτά τα πιλοτικά που είναι και της μόδας. Τα χέρια του κάτασπρα με καλοσχηματισμένα και περιποιημένα νύχια. Κατέβηκε με δυσκολία τις σκάλες για να φτάσει στην έδρα του. Μαζί του και μία γυναίκα-ομολογουμένως υστερούσε πολύ μπροστά του. Εκείνος έβγαλε μία στίβα χαρτιά από την μπορντώ χαρτοθήκη του.
Η διάλεξη είχε αρχίσει. Μα η βοηθός του παρέμεινε στην αίθουσα. Στεκόταν δίπλα του καθ'όλη τη διάρκεια του μαθήματος. Μία τρομακτική υποψία πέρασε από το μυαλό μου. Αμέσως όμως ξεχάστηκε. Το μάθημα είχε απορροφήσει όλες μου τις σκέψεις ή τις υποψίες. Η χροιά της φωνής του χαράχθηκε μέσα μου. Η ομιλία του καθαρή και αργή. Χωρίς σκαμπανευάσματα. Εξέπεμπε μία δυσεύρετη πνευματικότητα. Θα μπορούσα να κάθομαι εκεί για πάντα να τον ακούω να μιλάει με πάθος για τις συνθήκες της Α' Αλώσεως της Κωνσταντινούπολης. Τα λόγια του μαρτυρούσαν την βαθιά του ευγένεια. Ήταν εκεί πρώτος μεταξύ ίσων.
Παρ'όλα αυτά, παρέμενε σκυφτός. Το σώμα του δεν μπορούσε να ανασάνει. Λές και κάποιο μυστικό κρυβόταν πίσω απ'αυτό, το οποίο δεν έπρεπε με τίποτα να αποκαλυφθεί. Οι ελάχιστες κινήσεις του δείχναν μουδιασμένες. Από την άλλη, ήταν και αυτά τα γυαλιά με τον παχύ σκουρόχρωμο φακό. Η ώρα περνούσε μα εκείνος δεν έλεγε να τα αποχωριστεί.
Και φτάνουμε στα λεγόμενα του φίλου μου του Πέτρου, ο οποίος κάθε τόσο λέει και ξαναλέει: Άλλοι ξεκινούν την πορεία της ζωής τους από το 0 και άλλοι από το -1. Σύντομα θα αντιλαμβανόμουνα τί σημαίνει να αρχίζεις από το -1. Η ώρα πλησίαζε 3. Το μάθημα τελείωσε. Πλησίασα τον καθηγητή για να τον ρωτήσω σχετικά με την εργασία που μόλις πριν λίγο μου είχε αναθέσει. Πράγματι, είχε κάτι να μας πει. Είχε κάτι να μου πεί. Την δική του αλήθεια. Ήταν ένας τυφλός που με κοίταξε στα μάτια. "Το θαύμα της φύσης", σκέφτηκα από μέσα μου..

Αφιερωμένο στις γυναίκες

Όλα ξεκίνησαν με το απλό πάτημα ενός κουμπιού και το ραδιόφωνο άρχιζε να παίζει. Κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα.
"Γύρνα πίσω ή έστω τηλεφώνα. Πές μου πως υπάρχει ελπίδα ακόμα"
Πάνω στο στίχο αυτό "κουτούλησα" μία ωραία πρωία κατευθυνόμενη με το τετράτροχο όχημα μου προς την κυριακάτικη λαϊκή αγορά της Βαρκίζης. Η πρόσκρουση είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία ενός τεράστιου εξογκώματος στο αριστερό μέρος του μετώπου μου. Εκτός όμως από το επιπόλαιο επιφανειακό τραύμα, είχε και άλλες βαθύτερες συνέπειες. Για την ακρίβεια μία μονάχα. Την οποία σκοπεύω αμέσως να καταγράψω.
Πριν προλάβω να παρεξηγηθώ, οφείλω να διευκρινίσω ορισμένες θέσεις μου. Σκοπός μου δεν είναι να κατακρίνω τα ελληνικά ελαφρολαϊκά τραγούδια. Ούτε τις προθέσεις τους. Εξάλλου, τέχνη για μένα είναι ο,τιδήποτε πηγάζει από μέσα σου και το οποίο μπορεί να σε αναγάγει σε μία άλλη σφαίρα-είτε αυτό έχει την μορφή ελαφρολαϊκού τραγουδιού είτε λυρικής ποίησης. Εκείνο,ωστόσο,που με προβληματίζει είναι το μήνυμα που διακηρύττει ένα τέτοιο τραγούδι κυρίως όσον αφορά το γυναικείο φύλο: τα στερεότυπα των κοινωνιών που αναπαράγονται από γενιές σε γενιές από τέτοιου είδους τραγούδια και πιο συγκεκριμένα τον υποβιβασμό της γυναίκας,την ακατάπαυστη προβολή της αδυναμίας της γυναίκας ως αυτόνομης οντότητας και πολύ περισσότερο τον προσδιορισμό της αξίας της μέσα από ένα δυνατό αρσενικό σύντροφο. Όχι λοιπόν! Δεν θέλω ούτε να γυρίσεις, ούτε και να τηλεφωνήσεις.
Πρόσφατα είχα μία συζήτηση με την ξεχωριστή και πολυαγαπημένη φίλη μου που ακούει στο όνομα Μαριγώ Τσιγδέμογλου. Βράδυ τετάρτης. Στο γνωστό στέκι. Υποβλητικός φωτισμός, τζάζ μουσική και με παρέα την αναντικατάσταση συντροφιά του ερυθρού οίνου. Η συζήτηση περιελάμβανε ένα μονάχα θέμα: το γυναικείο φύλο. Μιλήσαμε για τον Otto Weininger(αυστριακός φιλόσοφος-ο οποίος χαρακτηρίστηκε από τον Βινγκενστάιν ως σπάνια μεγαλοφυία- και ο οποίος έμεινε στην ιστορία της φιλοσοφίας ως φανατικός μισογύνης). Μία από τις πολλές απόψεις του Βένινγκερ ήταν ότι η ζωή μίας γυναίκας αντικατροπτίζει την προσπάθειά της να μιμηθεί την ζωή ενός επιτυχημένου άνδρα. Ο Βένινγκερ προσπάθησε μέσα από το έργο του "Σεξουαλικότητα&χαρακτήρας" να αποδείξει-ανεπιτυχώς θα έλεγα- ότι η γυναικεία φύση είναι γενετικά κατώτερη από την ανδρική. Μετά από τις διάφορες τοποθετήσεις μας σχετικά με τις απόψεις του Βένινγκερ, ομόφωνα καταλήξαμε στο εξής:
Oφείλεις σαν γυναίκα να συνειδητοποιήσεις το πόσο δυνατή και συνάμα το πόσο μόνη είσαι. Αρνήσου τον φαλλοκρατισμό που εσύ η ίδια κουβαλάς μέσα σου επειδή κάποιοι στον δημιούργησαν πριν ακόμα έρθεις στον κόσμο. Αν το αντιληφθείς και το αποδεχθείς, αυτόματα ένα τεράστιο βάρος θα φύγει από πάνω σου για το υπόλοιπο της ζωής σου. Όσο νωρίτερα το καταλάβεις, τόσο πιο ευτυχισμένη και πλήρης θα πορευθείς στο τραχύ αυτό μονοπάτι. Και η συζήτηση έρρεε ασταμάτητα. Καμμία από τις δύο δεν μπορούσε να βάλει μία τελεία. Ίσως γιατί η φωτιά που έκαιγε μέσα μας δεν ήταν δυνατόν να σβηστεί τόσο εύκολα. Ίσως γιατί έτυχε να γεννηθούμε γυναίκες. Όποιος και αν ήταν ο λόγος της συνεχούς προσήλωσής μας στη συζήτηση, έπρεπε πάση θυσία να βρούμε μία κατακλείδα για τη νυχτερινή αυτή συνομιλία. Η τελεία θα έμπαινε σύντομα με το πιο ιδανικό τρόπο, με την διατύπωση μίας ενδιαφέρουσας πρότασης: την ευεργετική όψη της μοναχικότητας μίας γυναικείας στάσης ζωής, η οποία ξυπνά προοπτικές, όνειρα και πόθους. Θέλαμε και οι δύο να φωνάξουμε δυνατά: "Διαφοροποιήσου από το πλήθος και βάδισε έστω και για λίγο μόνη σου, κυνήγησε, άνοιξε τα μάτια σου, μην απαρνείσαι τις ίδιες σου τις δυνατότητες!". Και τότε, η απογοήτευση με συνάντησε ξανά.Γύρισα στην Τσιγδέ λέγοντάς της: "Είμαστε πολύ ιδεαλίστριες.Εξάλλου μέσα μας γνωρίζουμε και οι δύο πώς έχουν τα πράγματα". Και εκείνη,πίνοντας σχεδόν μονορούφι το κρασί της, μου απαντά γεμάτη περιφάνεια: "Εξακολουθείς εδώ και αιώνες να θεωρείσαι για όλους μία θολή σκέψη πριν εκφραστείς. Αν δεν βιαστείς να εκφραστείς, παίρνει άλλος σειρά και το παιχνίδι θα τελειώσει εδώ. Αν θές να ποντάρεις στη σίγουρη αποτυχία, μην υπολογίζεις σε μένα. Αν, ωστόσο, θελήσεις να προσπαθήσεις για την αμφίβολη νίκη, θα είμαι εκεί μέχρι τέλους". Με καληνύχτισε και έφυγε.

Carne Vale

Απρόσωπο και παγωμένο βράδυ Σαββάτου. Περπατώ στην οδό Ναβαρίνου. Τα κτίρια απόψε δεν μου χαμογελούν. Στέκονται βουβά, ανέκφραστα και ίσως κάπως αμήχανα. Επικρατεί μία αλλόκοτη ανησυχία στην καρδιά μου όσο και στην πόλη μου. Η ατμόσφαιρα μυρίζει στάχτη. Ένα τηλεφώνημα με αποσπά από τις σκέψεις μου. Ήταν η Μόνικα, με ειδοποιεί ότι λίγο πιο κάτω, στην

οδό Ακαδημίας, άρχισαν κάποιες αναταραχές και με τρεμάμενη φωνή με συμβουλεύει να είμαι προσεκτική. Ως αντιδραστικό πνεύμα, σκέφτηκα αμέσως να προσεγγίσω εκείνο το σημείο. Η θύμηση όμως του βαρυσήμαντου στόχου μου, με έκανε να αλλάξω γνώμη.
Συνέχισα την περιπλάνηση μου προς εύρεση λίγου οξυγόνου, ο οποίος ήταν και ο στόχος της βραδιάς. Η χαμένη από τα τσιγάρα ανάσα μου βρίσκεται πεσμένη σε ένα σκοτεινό δρομάκι, σκονισμένο και βρώμικο από τα αποτσίγαρα και τα υπολείμματα βενζίνης στο πεζούλι. Κάθε τόσο πηγαίνω εκεί αναζητώντας την. Και κάπως έτσι αναπνέω ξανά. Αθήνα και οξυγόνο; Οξύμωρο μεν,εφικτό δε. Βαδίζω πιο κάτω. Κάτι με τραβούσε να συνεχίσω.
Φτάνω στην οδό Λουκιανού. Μία μυρωδιά από βασιλικό και κανέλα μου γαργαλάει την μύτη. Η ανάσα μου βαθαίνει ακόμη περισσότερο. Μέσα από μία στοά, ξεπρόβαλαν πολύχρωμα λαμπιόνια. Κοντοστάθηκα. Ήταν μία μπουάτ. Μία μπουάτ με ισπανικό όνομα. Αναρωτήθηκα πώς γίνεται αυτό. Όπως και να ήταν το όνομα της, δεν είχε και πολύ σημασία. Πάντως ήταν πράγματι σαν ένα άψογα τετραγωνισμένο κουτάκι. Αποφασίζω να μπω για να ανακουφίσω βιαστικά την δίψα μου.
Ξάφνου, η ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα της οδού Ναυαρίνου αντικαθίσται από ένα φαντασμαγορικό ταξίδι πίσω στον χρόνο. Ο Σερ Τσαρλς Σπένσερ Τσάπλιν ο νεότερος στεκόταν στην άβολη γωνία του μαγαζιού. Είναι ο πρώτος που αντιλαμβάνεται την παρουσία μου. Με κοιτάει γεμάτος απορία και συνεχίζει να μιλάει με την γοητευτική παρουσία που βρισκόταν δίπλα του. Πριν προλάβω καλά καλά να συνέλθω από το σοκ, βλέπω την Νόρμα Τζην Μόρτενσεν( την γνωστή με το καλλιτεχνικό της όνομα Μέρυλιν Μονρόε), ανεξήγητα θελκτική, να χορεύει με τον Μάρλο Μπράντον ενώ γύρω τους διάφορες κινηματογραφικές φιγούρες καπνίζουν την πίπα τους και συζητούν χαμηλόφωνα. Ολοένα, μου ρίχνουν διευσδυτικές ματιές και στη συνέχεια επανέρχονται στη συζήτησή τους. Και εγώ αποσβολωμένη να στέκομαι γεμάτη απορία. Μήπως χρειαζόμουν ψυχολογική παρέμβαση; Ή κάτι θα μπορούσε να εξηγήσει όλο αυτό ανώδυνα;
Πράγματι, η λογική μου δεν με είχε εγκαταλείψει-ακόμη. Ήταν το βράδυ της μεγάλη αποκριάς. Τους βρήκε όλους χαρούμενους μες στα λαμπερά κουστούμια τους. Να υποδύονται τους πιο όμορφους ρόλους. Αχ αυτοί οι θεατρίνοι! Αποκριά. Καιρός να "πετάξεις" το παλιό αμαρτωλό παρελθόν σου και να κάνεις ένα νέο ξεκίνημα. Να γίνεις έστω και για μία βραδιά, όλα αυτά που ποτέ δεν ήσουν. Η μάσκα θα κρύψει την ασχήμια σου. Θα γεννηθεί ο καινούργιος εφήμερος εαυτός σου. Παρήγγειλα μία μπύρα στην ξανθιά καλοντυμένη σερβιτόρα ζητώντας της παράλληλα να μου δώσει ένα καπέλο και μία μάσκα. Μου ανταποκρίθηκε: "Βεβαίως". Μετά από λίγο, τα φόρεσα. Ήμουνα έτοιμη.

Περιμένοντας τον Γκοντό

Πέρασες μιά ζωή περιμένοντάς τον. Με τον ίδιο ζήλο και με την ίδια αφοσίωση που τον περίμεναν ο Βλαντιμίρ κι ο Εστραγκόν στο ομώνυμο έργο του Σάμουελ Μπέκετ(1948). "Και αν δεν έρθω σήμερα, θα έρθω αύριο..", μάταιη η αναμονή σου. Άφησες τις μέρες να σε προσπερνούν αθόρυβα. Και κάπως έτσι ξέπεσες στο παρασκήνιο της ίδιας σου της ζωής. Αφέθηκες σε μικροπρέπειες-αν και είχες από μικρός το βάπτισμα του ακέραιου. Και φτάνει η ώρα της συνειδησιακής σου κρίσης: Αποτίμηση του παρελθόντος. Πάντα σε γοήτευε το φαντασιακό. Πρωτόγνωρη η έλξη σου για ο,τι δεν άπτεται της άμεσης εμπειρίας σου,παρελθόν και μέλλον. Ξέχασες κάτι; Το παρόν σου; Aπόν.
Γυρνάς και πάλι πίσω. Σαν ταινία μικρού μήκους, όλη σου η ζωή ξεπροβάλλει μπρος στα μάτια σου. Η θύμιση μίας παραλίας στην οποία έχτιζες πύργους στην άμμο από μικρός,σε λυγίζει. Δακρύζεις. Οι πύργοι σου έπεφταν πάντα θύματα του βίαου ανέμου- κάπου κάπου λίγοι γλίτωναν. Δακρύζεις για ακόμα μία φορά. Ζούσες για τη στιγμή που θα έκανες βουτιά από τον βράχο εκείνης της παραλίας, ωστόσο, προτίμησες να παίζεις για μία ζωή στην ασφάλεια που σου προσέφεραν τα ρηχά νερά.
Μετά από λίγα χρόνια, γνωρίζεις για ένα σύντομο χρονικό διάστημα τον γκοντό. Οι στιγμές ευτυχίας που σου χάρισε, απειροελάχιστες. Ακολουθεί η εγκατάλειψη. Έφυγε έτσι απλά. Χωρίς αποχαιρετισμούς και δάκρυα. Παράδοξα και λίγο ανορθόδοξα, από τότε αποφάσισες να αφοσιωθείς σε αυτόν περιμένοντας την στιγμή που θα ξανάρθει. Και ο χρόνος συνεχίζει να κυλάει αργά και βασανιστικά μέχρι το σήμερα.
Δεν σε ξέρω. Από όσα μπορώ να καταλάβω είσαι τύπος ελαφροΐσκιωτος. Tόσα χρόνια σπατάλησες για έναν γκοντό. Και το χειρότερο; Φαίνεσαι διατεθειμένος να σπαταλήσεις άλλα τόσα. Δεν είμαι εγώ που θα σε κρίνω. Απλά σκεφτόμουν: "Και αν αυτός δεν έρθει ποτέ;"

9/1/2010

Γειτονιά εξαρχείων. 9:00 το πρωί. Ο ήλιος μου χαμογελούσε επιδεικτικά.

Το όνομα μου είναι Ελισσάβετ ή Ελισάβετ ή τέλοσπαντων όπως σας κάθεται καλύτερα στο οπτικό σας πεδίο.
Μεγάλωσα σε ένα περίχωρο της Αθήνας μακριά από την τρέλλα της πρωτεύουσας.
Δεν είχα βιώματα από το κέντρο ούτε και ήμουν θαμώνας κάποιου μπάρ της περιοχής.Οι επαφές μου μαζί του ήταν ελάχιστες σχεδόν ανύπαρκτες. Λογικό επακόλουθο: δεν είχα πάει ποτέ μου στα Εξάρχεια. Αφενός γιατί δεν ήξερα πώς να προσεγγίσω το μέρος αυτό και αφέτερου γιατί "φυσικά" τα Εξάρχεια ήταν "ο ομφαλός όλων των κακών" όπως συνήθιζαν να διατυμπανίζουν όλοι γύρω μου: από τα media μέχρι τη θεία μου την Ελένη-η οποία παρεπιπτόντως έχει φύγει από την Αθήνα και είναι μόνιμος κάτοικος Ιωαννίνων από το 1976. Άντε βγάλε νόημα.
Σήμερα, έχω την τύχη να περπατώ στα στενά σοκάκια των Εξαρχείων. Κάποιος παράξενος άνεμος με ξέβγαλε εδώ για καλή μου τύχη. Πάντα πίστευα στην Θεία Δίκη. Ήρθε λοιπόν η μέρα για την αποκατάσταση της τάξης των πραγμάτων. Καθώς περιπλανιόμουν δίχως σκοπό ξαφνικά συνέβη κάτι αξιομνημόνευτο. Τα κτίρια και τα μικρά μπαλκόνια των πολυκατοικιών άρχισαν να με χαιρετούν φιλικά. Ήταν τα πιό ανθρώπινα κτίρια που είχα δει ποτέ. Και όλα αυτά πού? Στα μέχρι τότε τερατώδη Εξάρχεια. Πού να τολμήσω να το πω στην θεία Ελένη. Θέμα πιθανοτήτων: δεν θα με πίστευε.
Προχώρησα λίγο παρακάτω. Συνάντησα μία πλατεία..μία παρέα έπαιζε μουσική. Μία φωτιά πλάι τους σιγόκαιγε-ήταν μάλλον αναμμένη από το προηγούμενο βράδυ. Τραγουδούσε το "imagine" των the beatles.. Μία συγκίνηση με συνεπήρε. Ταυτόχρονα και θυμός. Δύο από τις πιο τρομερές εμπειρίες της ζωής μου, τις έζησα στον "παρακμιακό" αυτόν τόπο.Κάποιο λάθος έχει γίνει,σκέφτηκα. Δεν μπορεί. Πού ήταν όλα αυτά που μου διατυμπάνιζαν τόσον καιρό?
Συμπέρασμα ένα: επικίνδυνη η γενίκευση.
Η τάση του να εκβιάζουμε ερμηνείες και να κατατάσσουμε κάποιον ή κάτι υπό την γενική ταμπέλα του "κακός", "επικίνδυνος", "παρακμιακός" είναι γνώρισμα άγνοιας. Ή τουλάχιστον ανωριμότητας.
Η αλήθεια είναι ότι από τότε τα Εξάρχεια και εγώ γίναμε αχώριστοι φίλοι. Μου έδειξαν όλα τους τα μυστικά. Σας ευχαριστώ πολύ λατρεμένα μου.

Ένας κόσμος διαφορετικός από τους άλλους

Από το ανθολογημένο απόσπασμα από την Αργώ του Γ. Θεοτοκά:
Διάλογος ανάμεσα στον Αλέξη και το Λίνο:
"Αλέξης:.. Τις μόνες στιγμές ευτυχίας που γνώρισα τις χρωστώ στα βιβλία".
"Λίνος: Παρηγοριέστε διαβάζοντας τη ζωή που δε ζείτε ή ζείτε γράφοντάς την. Μα ο μόνος σκοπός της ζωής είναι να τη ζει κανείς όσο μπορεί, όσο βαστά πιο δυνατά και πιο πλούσια"
Αν και πρόσφατα, τελικά τον ανακάλυψα. Ανακάλυψη ή Αποκάλυψη? Δεν μιλώ φυσικά για το τελευταίο βιβλίο της Καινής Διαθήκης, ούτε έχω καμμία όρεξη να μιλήσω για τον θρίαμβο της Βασιλείας του Θεού ή τη συντέλεια του αιώνα. Μιλώ για μία ανακάλυψη με την οποία συνειδητοποίησα ό,τι τόσο καιρό αγνοούσα..Έναν κόσμο διαφορετικό από τους άλλους, πιο ανθρώπινο, άλλοτε πιο αισιόδοξο και άλλοτε πιο σκοτεινό. Στον κόσμο αυτό μπορούν όλα να συμβούν: να είσαι μία αλκοολική παύλα junkie φοιτήτρια στο Νιού Τζέρσυ με μόνο βραχυπρόθεσμο στόχο της φοιτητικής της ζωής το λεγόμενο "sex,drugs and rock n' roll",να μετενσαρκωθείς σε Αλίκη στην Χώρα των θαυμάτων, να γίνεις ψαράς στις όχθες του Νείλου, να σκαρφαλώσεις στην πιο ψηλή κορυφή των Ιμαλαΐων. Να κάνεις τον γύρο του κόσμου σε 80 ημέρες άμα λάχει! Με λίγα λόγια, στον κόσμο αυτό μπορείς να γίνεις ό,τι θέλεις χωρίς κανένα τίμημα. Δελεαστικό? Και τώρα μία μικρή παρένθεση πριν συνεχίσω επί της αποκαλύψεως.
Θα ήθελα πολύ να βρισκόμουν μπροστά την ώρα που γινόταν αυτός ο διάλογος μεταξύ του Αλέξη και του Λίνου. Είμαι πολύ περίεργη να δώ πού κατέληξαν!Ας έχει..Προς το παρόν θα περιοριστώ στις επόμενες γραμμές, και πολύ μου είναι. Δεν μου αρέσουν τα υποκατάστατα γενικά στη ζωή μου. Ούτε και η λογοτεχνία είναι ένα από αυτά. Τουλάχιστον έτσι θέλω να πιστεύω. Το μεγάλο δώρο που μου χάρισε είναι ο ίδιος μου ο εαυτός. Ανακαλύπτω τη πραγματική μου ζωή μέσα από αυτήν. Ποιά είμαι και πού βαδίζω. Τί πραγματικά θέλω. Τώρα πλέον ξέρω...
Το αν ζω γράφοντάς την είναι άλλο θέμα. Η απάντηση βρίσκεται στο ρητό των αγαπημένων μου Λατίνων "Scripta manent". Αν το καλοσκεφτείς, όντως τα γραπτά είναι αυτά που μένουν. Έχω μετανοιώσει πολλές φορές για εμπειρίες βιωμένες αλλά όχι καταγεγραμένες κάπου. Αυτές τώρα έχουν ξεχαστεί. Αν όχι ολόκληρες, οι λεπτές αποχρώσεις τους οι οποίες και τις έκαναν ξεχωριστές, σίγουρα ανήκουν πλέον στη λησμονιά. Τί κρίμα.
Δεν έχω το χάρισμα του δαιμόνιου χειριστή του λόγου, ούτε και αποβλέπω στην πειθώ με όλα τα παραπάνω. Παραθέτω απλά τους προβληματισμούς μου για αυτού του είδους την τέχνη,την τέχνη του λόγου, η οποία κάθε φορά με συγκινεί. Και για να μην αφήσω ό,τι άρχισα, ο κόσμος αυτός είναι έτοιμος να αποκαλυφθεί και μπροστά σας. Βρίσκεται σε ένα παλιό βιβλιαράκι στο δεύτερο ράφι της βιβλιοθήκης μετά τον τόμο της Εγκυκλοπαίδειας με το γράμμα Ε. Είστε έτοιμοι?

''Διασταύρωση χωρίς φανάρια''

Αυτή τη φράση είδα γραμμένη σε έναν τοίχο της φιλοσοφικής σχολής Αθηνών, με το που βγήκα από την αίθουσα που έδινα εξετάσεις σήμερα. Δεν μπόρεσα να συγκρατήσω τον ενθουσιασμό μου-μιάς και το μάθημα υπό εξέταση διαπραγματευόταν το θέμα της ερμηνευτικής πολλαπλότητας των λογοτεχνικών κειμένων και τις ποικίλες προσλήψεις του αναγνώστη όταν αλληλενεργεί με το κειμενικό σύμπαν.
Διασταύρωση χωρίς φανάρια λοιπόν. Αστραπιαία, αιφνίδια, πολλά μου πέρασαν από το μυαλό. Αρχικά σκέφτηκα μία διασταύρωση στην οποία προσπάθησε πολύ η Ελλάδα να φθάσει. Με κόπο και ιδρώτα, τελικά την προσέγγισε. Εκεί λοιπόν μπορεί να τοποθετηθεί ο χρόνος της σημερινής μας αφήγησης: στην σημερινή διασταύρωση της Ελλάδας, η οποία οφείλει στον λαό της να περάσει πάσει θυσία απέναντι. Ή μήπως όχι? Υποδυόμενο έναν ρόλο που δεν του ταιριάζει ο ελληνικός λαός προσδιορίζεται εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία από το "έχειν" και όχι το "ειναι". Ταυτότητα σημαίνει επιλογή:επιλέγω να τοποθετηθώ σε μείζονα θέματα ζωής. Και ο ελληνικός λαός όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, στερούνταν(και συνεχίζει να στερείται) από ταυτότητα. Γι'αυτό, ίσως χρειαστεί οι Έλληνες να βγούν λίγο έξω από το όχημα και να αρχίσουν το σπρώξιμο του οχήματος, μπάς και η Ελλαδίτσα καταφέρει τελικά να διασχίσει αυτή την διασταύρωση χωρίς φανάρια. Η δύναμη για να μετακινήσει το όχημα, βρίσκεται στην συλλογική δράση, η οποία φυσικά θα έχει νόημα μόνον αφού πρώτα προσδιοριστεί η ατομική συνείδηση του καθενός. Το πρώτο βήμα? Έχει το όνομα "Αυτοκριτική" και το δεύτερο? Ας αρχίσει ο καθένας μας να κάνει ΣΩΣΤΑ αυτό που έχει αναλάβει: ο δάσκαλος να είναι καλός δάσκαλος, ο υπάλληλος να είναι ευγενικός και χαμογελαστός, οι γιατροί να μην φοροδιαφεύγουν, οι φοιτητές να πάψουν να στηρίζονται στο ρητό "τα πτυχία copies κτώνται" και οι ταξιτζήδες να βάζουν σε λειτουργία το ταξίμετρο σε κάθε κουρσά.Δυστυχώς, δεν γνωρίζω πολλά από πολιτική, ωστόσο, βιώνω το αποτέλεσμα της στο πετσί μου.
Διασταύρωση χωρίς φανάρια..η εικόνα ενός έρωτα. Ένας έρωτας ισούται με έναν μικρό θάνατο ή έστω μία αναβίωση της ζωής: ξαναγεννιέσαι, αυτοπροσδιορίζεσαι και στο τέλος μαραίνεσαι και φτου και από την αρχή. Στην περίπτωση αυτή, αξίζει όχι τόσο η ίδια η διάσχιση της διασταύρωσης όσο το να μπορέσεις να φτάσεις εώς εκεί. Τυχεροί όσοι αγαπούν. Δεν ξέρω αν γίνομαι κατανοήτη..
Όπως και να έχει, έτσι απλά μία διασταύρωση χωρίς φανάρια μπορεί να κάνει την ημέρα σου ξεχωριστή. Το ίδιο και η ερμηνευτική πολλαπλότητα όλων των πραγμάτων. Στο σημείο αυτό βρίσκεται το μυστικό. Δές και εσύ τα πράγματα από διαφορετική οπτική. Έχε φαντασία, αξίζει!